Ik ben altijd al een Bat-fan geweest. Als kleintje zat ik al aan de buis gekluisterd voor die campy Adam West-serie waarbij de Zings en Kapow’s over het scherm flitsten. Ik doorbladerde de comics van mijn oom en sprong gehuld in een zwarte bivakmuts met een donker lakentje als cape van de trap. Ik tekende zelfs het bat-symbool op mijn gips. Door de jaren heen ben ik altijd de vleermuis blijven volgen, maar dan hoofdzakelijk op het grote scherm. Van de Burton-films die Bruce Wayne een popculture fenomeen maakten, via de in neon gedrenkte alom verguisde prenten van Schumacher tot de unaniem opgehemelde reboots door Christopher Nolan. Ik was steeds in het duister van de zaal te vinden om ze allemaal te verslinden. In deze feature zal ik het dan ook over de films gaan hebben, maar niet op de boeiende en informatieve manier zoals Bas het deed. Wat nu volgt is gewoon de mening van een fangirl besprenkeld met wat random weetjes die volledig nutteloos, maar o zo leuk zijn.
Batman
Dit was één van de eerste films die ik in de bioscoop zag en zoiets drukt uiteraard een stempel op je. Voor mij blijft Michael Keaton dan ook altijd de ultieme Batman, Christian Bale mag nog zo luid gromschreeuwen als hij wil. Is gromschreeuwen eigenlijk een bestaand woord? Een andere benaming kan je namelijk echt niet geven aan wat Bale doet met zijn stem zodra hij de bekende cowl op heeft. Ook Michael Keaton laat zijn stem een octaaf zakken zodra hij in het kostuum zit, maar het is oneindig veel subtieler. Nochtans was Keaton zeker en vast niet de meest voor de hand liggende keuze voor de rol van Bruce Wayne. Warner kreeg ongeveer 50.000 brieven vol protest en haat jegens de acteur die in die tijd vooral bekend stond om komische rollen. Dit was in het tijdperk voor Facebook en Twitter beschikbaar waren, dus mensen moesten in die tijd best nog wat moeite doen om hun gal te spuien. De vrees zat er bij het publiek zo hard in dat Batman een klucht zou worden, dat Warner zich gedwongen zag een vroege trailer in de zalen te brengen. Die trailer werd zo laaiend enthousiast onthaald dat fans zelfs kaartjes kochten om die preview te kunnen bekijken en vervolgens de zaal te verlaten nog voor de eigenlijke hoofdfilm begon. Ook de productie zelf liep niet van een leien dakje. Actrice Sean Young brak tijdens een repetitie haar sleutelbeen en zodoende moest in allerijl nog een vervangster gevonden worden voor de rol van Vicky Vale. Ook het pak van Batman bleek nog niet op punt te staan, zo bleek toen Michael Keaton voor het eerst in de Batmobile ging zitten en het ding niet dicht bleek te kunnen omdat de oren van Bats te groot bleken. Met iets kortere oren lukte het Keaton uiteindelijk om in de wagen rond te rijden, en de film om in de zalen te komen.
Ik was zoals vele fans enthousiast over Batman’s eerste grote filmavontuur. Burton zette Gotham neer als een groezelige larger than life stad gesteund door somptueuze gotische decors. Keaton bleek wonderwel geschikt als Bruce Wayne en de film bleek gewoon een steengoeie superheldenfilm. Uiteraard zijn er in retrospectief opzicht enkele kleine smetjes op de film in hedendaags opzicht. De speciale effecten en stunts hebben nog een zekere knullige charme wanneer je de kabels ziet hangen op het moment dat Batman komt aanzweven, maar de soundtrack van Prince? De scéne waarin de Joker en zijn kornuiten op de tonen van Prince een museum vandaliseren blijft tenenkrullend. Met een spuitbus een schilderij van Margritte verpesten is stout, dat doen op een fout jaren 80 deuntje misdadig. Jack Nicholson als The Joker is sowieso ietwat van een probleem vind ik. Het is een heerlijke acteur en dat Jack aantekende om The Joker te spelen en zich achter regisseur Tim Burton schaarde is een belangrijke reden waarom de film in de zalen gekomen is, maar het blijft Nicholson. Je mag er vijf kilo make up tegenaan gooien, maar het blijft altijd dezelfde herkenbare Jack Nicholson. Je verwacht elk moment dat de Clown Prince met een bijl door de deur komt hakken.
Batman Returns
Na het succes van Batman wou Warner uiteraard dat de caped crusader snel zou terugkeren richting wereldwijde cineplexen, maar dat zag een vermoeide Tim Burton niet bepaald zitten. Pas toen Warner Brothers de excentrieke filmmaker volledige creatieve vrijheid bood kwam Burton terug aan boord. Ze hebben het geweten daar bij Warner. Met een volledige carte blanche en een nagenoeg blanco cheque van de filmmaatschappij ging Burton te keer als een kind in een speelgoedwinkel. Een emotioneel onstabiel en nogal morbide kind. Het leverde een film op die fans, critici en vooral Warner zelf met verstomming sloeg. Batman Returns was een inktzwart gotisch sprookje geworden waarin de wereld bevolkt werd door kwaadaardige clowns, boosaardige bedrijfsleiders, gemene wangedrochten en een femme fatale met schizofrenie. Beeld je de reactie in van de hoge piefen bij Warner, die vurig hoopten om nieuwe merchandise voor de kinderen op de markt te kunnen brengen, toen ze een film kregen die kinderen de stuipen op het lijf joeg. Het plan van de Pinguin is om een groot deel van de kinderen van Gotham uit te moorden, geholpen door creepy clowns in een circustreintje. Batman Returns heeft kinderen trauma’s bezorgd, dat is zeker. Het is zonder twijfel ook de meest volwassene van de jaren 90 films met een duidelijke seksuele ondertoon. Het is overduidelijk dat Dany Devito’s Penguin bijna heel de film op Catwoman aan het geilen is en je kan het de freak ook moeilijk kwalijk nemen. Michelle Pfeiffer’s Catwoman is op één of andere bizarre sm-kelder-manier ontzettend sexy.
Nochtans bleek dat strakke pakje in de praktijk allesbehalve opwindend te zijn. Het ding zat naar verluid zo strak dat de actrice regelmatig bijna van haar stokje ging. Ook de scénes waarbij Catwoman omring moest zijn door katten waren vast een genot om in te blikken, want de outfit moest in die gevallen ingesmeerd worden met tonijn. Het doet niets af aan de intrigerende indruk die Catwoman op het witte doek achterliet, iets dat Warner er toe aanzette om een nieuw einde te eisen dat aangaf dat Catwoman haar wraak op Max Schreck overleefd had. Over die Max Schreck gesproken. Tim Burton wou aanvankelijk Christoper Walken niet voor de rol omdat de filmmaker doodsbang was voor de man. Burton is sowieso ietwat van een angsthaas want toen Sean Young op een dag kwam aanbellen om een auditie te eisen voor de rol van Catwoman in de toen pas aangekondigde nieuwe film, verstopte de held zich achter zijn stoel tot de actrice afdroop. Dat Young kwam opdagen in een zelfgemaakt Catwomanpakje pleit waarschijnlijk wel een tikje in het voordeel van Burton.
Batman Forever
Returns blijft bij vele fans alom geliefd als hoogtepunt in de serie, maar zo zag Warner Brothers het indertijd uiteraard niet. De film kreeg kritiek wegens het grimmige karakter van de prent en toen Burton en Keaton aangaven wel klaar te zijn met de reeks, zag de filmmaatschappij de tijd rijp om in vijfennegentig een andere weg in te slaan met de franchise. Een in fel neon verlichte nieuwe weg, met Joel Schumacher als nieuwe roerganger. Schumacher moest Batman opnieuw hip maken bij de jongeren van de toenmalige MTV-generatie, en dat lukte hem ook. De film was een immens kassucces en wist een shitload aan happy meal-speeltjes en andere prullaria aan de man te brengen. Een goede film kun je het echter niet noemen. Ik hield van Burton’s donkere pathos, en dan is Schumacher’s kleurrijke kolder toch een stuk minder te waarderen. Val Kilmer is om te beginnen al geen goede Batman. Hij speelt Bruce Wayne met een dédain alsof de multimiljonair gevaarlijk dicht bij een overdosis antidepressiva staat. Veel daarvan kan te maken hebben met het gegeven dat Kilmer het allesbehalve naar zijn zin had op de set van Forever. De acteur kon niet goed overweg met het bijna veertig kilogram wegende kostuum en was naar verluid constant aan het nukken omdat zelfs iets simpel als naar de wc gaan een hele onderneming bleek. De sfeer op de set liep op een bepaald moment zo uit de hand dat Kilmer twee volle weken weigerde nog een woord te wisselen met Schumacher. Gezellig.
http://www.youtube.com/watch?v=gRfdVPRBrdg
Een ander probleem van de film schuilt in de twee bad guys. Jim Carrey’s interpretatie van The Riddler is simpelweg Jim Carrey in groene Spandex. Op zich zou dat niet zo problematisch zijn, ware het niet voor de Two Face van Tommy Lee Jones. In de comics is Harvey Dent een onderkoelde psychopaat die op basis van een munt beslissingen neemt, in Batman Forever is het een heethoofdige gek die vreugdesprongetjes maakt wanneer hij iets opblaast. Oorspronkelijk was Two Face in het scenario bedoeld als een serieus tegengewicht voor de geflipte Carrey, maar gaandeweg werd ook het personage van Tommy Lee Jones een halve zool. Het leverde gewoon te veel ridicule gekkigheid op in een plot dat behoorlijk interessant kon zijn dankzij de introductie van Robin. Dat Bruce Wayne zichzelf reflecteert aan Dick Grayson en een soort vaderrol aanneemt had boeiend kunnen uitpakken, maar kwam gewoon niet uit de verf omdat de makers meer begaan waren om van Chris o’donnel een meisjesidool te maken. Getuige daarvan het blitse oorringetje dat de acteur moest laten schieten voor de rol. Er schort veel aan Batman Forever, maar desondanks valt er nog genoeg campy fun te beleven aan de prent. De complete nutteloosheid van Nicole Kidman’s personage of de razendsnelle manier waarop Alfred een suit voor Robin weet te maken. De scène waarin de Batmobile tegen een gebouw oprijd. Het levert een film op vol gebreken, maar het blijft al bij al amusant. De fans in de zalen hadden het niet half zo lastig tijdens het bekijken van de film, als Val Kilmer tijdens het maken, dat is zeker.
Helaas veranderde dat alles toen Warner de financiële succescijfers van de film binnenkreeg en besloot snel een nieuwe sequel te willen: Batman & Robin. Over het diepe dal dat die “film” de reeks inkieperde en de steile klim terug richting succes zullen we het in de volgende feature gaan hebben.
